شرایط بی‌ثبات حال حاضر از افزایش قیمت گاز گرفته تا رقابت برای جایگزینی مواد خام اوکراینی، صنعت کاشی و سرامیک ایتالیا را  با چالش افزایش هزینه‌ها در پس زمینۀ رونق بازار مواجه کرده است.

Ilaria Vesentini, MECS ( مودنا، ایتالیا)

تحریم‌های اعمالی غرب علیه روسیه، باعث ایجاد اختلال شدید در وضعیت عرضۀ گاز ارزان قیمتی که وجود آن برای روشن نگه داشتن کوره‌ها ضروری است شده و از سوی دیگر از هم پاشیدن کلیۀ فعالیت‌های تجاری و عملیات لجستیکی در منطقۀ Dobassh اوکراین، تامین ذخایر رس با کیفیت که برای تولید کاشی در ایتالیا مورد نیاز است را کاملا مختل کرده‌ است. پیش از این سالانه دو میلیون تن مواد خام از Mariupol به بندر Ravenna حمل می‌شد و این مقدار حدودا یک چهارم از نیازهای منطقۀ Sassuolo به خاک و کائولن را مرتفع می‌کرد. آغاز درگیری در اوکراین برای صنعت کاشی و سرامیک ایتالیا که وضعیت آن از اواسط سال 2021 در بحبوحه افزایش هزینه‌های انرژی (تا 5 برابر در تنها یک سال) که اکنون به 100 یورو رسیده و همچنین محدودیت‌های ETS (گواهینامۀ انتشار گاز دی اکسید کربن در اروپا) رو به وخامت گذاشته بود، یک طوفان به تمام معنی است.

با این وجود ترس از وقوع فاجعۀ تمام عیاری که به توقف کامل تولید در این صنعت منتهی شود بی اساس است. تنها بخش کوچکی از کمک مالیای که 30 شرکت سرامیک ایتالیایی در ماه مارس برای مجموعا 4000 کارگر درخواست کرده بودند مورد استفاده قرار گرفت زیرا تقاضای فزاینده بازار به کاشی‌های ایتالیایی باعث شد تولیدکنندگان برای از دست ندادن سهم خود در بازار به سرعت مجددا کوره‌های خود را به راه بیندازند. هرچند این وضعیت بار سنگینی بر دوش ترازنامه‌های مالی آن‌ها گذاشته و این شرکت ها را مجبور کرده تا تحلیل حاشیه سود خود را به سال آینده موکول کنند.

Giovanni Savorani رئیس هیئت‌ مدیرۀ Confindustria Ceramica می‌گوید: “در حال حاضر با ظرفیت کامل مشغول به فعالیت هستیم و علی‌رغم افزایش 20 تا 30 درصدی قیمت‌ها حتی یک سفارش را هم از دست نداده ایم. عکس العمل همراهانۀ مشتریان به راستی باعث شگفتی ما شده است.”

تولیدکنندگان ایتالیایی مجددا به بازار رقابت با همتایان اسپانیایی خود بازگشته اند. هرچند افزایش سرسام آور صورت حساب‌ها و خاک جیره بندی شدۀ رس مشکلات مشابهی برای تولیدکنندگان اسپانیایی ایجاد کرده است اما میانگین پایین‌تر قیمت کاشی این تولیدکنندگان که نصف قیمت تولیدکنندگان ایتالیایی است (7یورو در مقابل 14 یورو در متر مربع) رقابت و عبور از هزینه‌های تولید نسبتا بالاتر اولیه را برای تولیدکنندگان ایتالیایی بسیار دشوار می‌کند.

با این وجود تکمیل سفارشات 100 برند ایتالیایی که آوریل امسال در نمایشگاه لاس وگاس شرکت کرده بودند نشان از پیشی گرفتن عملکرد بازار از مقادیر مورد انتظار دارد.

مواد اولیه  در حال حاضر از هند و ترکیه تامین می‌شوند

پس از یک جدال دیوانه وار با زمان تولیدکنندگان کاشی موفق به مدیریت خطر به اتمام رسیدن مواد خام شدند.

Villiam Tioli مالک شرکت سرامیک Zeus در Slavyansk در منطقۀ Donbass (که اکنون تعطیل شده است) و همچنین رئیس هیئت مدیرۀ شرکت Fiorano Modenese مستقر در Caolino Panciera که بزرگ‌ترین تامین‌کنندۀ مواد خام به منطقۀ Sassuolo است می‌گوید:

“اولین کشتی حاوی خاک رس، کائولن و فلدسپات که از ترکیه بارگیری شده بود در ماه آوریل در بندر Ravenna پهلو گرفت و تا ماه سپتامبر چهار کشتی دیگر نیز به مقصد خواهند رسید. این محصولات در تولید مواد میان‌رده به کار گرفته خواهند شد. کشتی دیگری که حاوی مواد اولیه با کیفیت بالاتر برای تولید محصولات درجه یک مانند اسلب‌های چینی است به تازگی هند را ترک کرده و برای ارسال بار کشتی دوم نیز برنامه‌ ریزی شده‌ است.”

ظاهرا صنعت سرامیک بدون در نظر گرفتن این‌که درگیری‌های بین روسیه و اوکراین و محاصرۀ Donbass تا چه زمانی به طول خواهند انجامید تصمیم به ایجاد تنوع در زنجیرۀ تامین خود نموده است. Tioli توضیح می‌دهد: “دیگر امکان وارد کردن خاک رس از اوکراین وجود ندارد. بنادر، پل‌ها و راه‌آهن این کشور تخریب شده‌ اند و بازسازی و بازگشت به حالت عادی فرایندی زمان‌بر است.” وضعیت ایجاد شده بسیار پیچیده است زیرا علاوه بر قیمت بالاتر خاک رس هندی و افزایش هزینه‌های ناشی از نرخ مبادلۀ یورو به دلار، تولیدکنندگان و دولت ترکیه نیز با اعمال مجوزهای صادراتی جدید و جیره‌بندی عرضه، به افزایش تقاضا واکنش نشان داده و اقدام به افزایش قیمت‌ها کرده‌اند.”

بی ثباتی قیمت گاز

اطمینانی که در نتیجۀ افزایش چشم‌گیر سفارشات و پس از تغییر فرمولاسیون بدنۀ محصولات به دلیل استفاده از مواد جدید ایجاد شد، برای روشن نگه داشتن طولانی مدت چشم‌انداز آینده کافی نیست.

Roberto Fabbri رئیس هیئت مدیرۀ گروه ABK می‌گوید: “با وجود آنکه موفق شده‌ایم خاکی با کیفیت مشابه با خاک اوکراین پیدا کنیم اما این موضوع افزایش 40 درصدی هزینه‌ها را در بر داشته است. با این وجود تا زمانی‌که هزینۀ گاز طبیعی کمتر از 1 یورو در هر متر مکعب باقی بماند امکان دور نگه‌داشتن حاشیۀ سود از قلمرو منفی وجود دارد. ممنوعیت کامل ورود گاز از روسیه باعث ایجاد مشکلات واقعی می‌شود زیرا در این صورت بر مبنای محاسبات ما هر متر مکعب گاز هزینه‌ای برابر با 1.5 یورو خواهد داشت که پیامدهای فاجعه باری برای صنایع انرژی بر مانند صنعت سرامیک و منطقۀ Sassuolo خواهد داشت. ما همچنان شدیدا در 6 الی 7 ماه آینده به گاز روسیه نیاز داریم.”

بخشی از این موضوع که ABK همچنان و با وجود افزایش 17 درصدی قیمت‌ها از ماه نوامبر، با تمام ظرفیت مشغول به کار است ناشی از تخصص این مجموعه در حوزۀ اسلب‌های بزرگ و همچنین فعالیت در حیطۀ محصولات بسیار با کیفیت است.

بنا به اذعان مدیران کسب‌و‌کار در Sassuolo، شرایط پیش رو بحرانی و عجیب است زیرا میزان تقاضا در عین دو رقمی شدن افزایش قیمت‌ها همچنان بسیار بالا است و با این‌که این موضوع به افزایش درآمدها انجامیده اما همچنین باعث شده تا کسب و کارها نتوانند دید روشنی نسبت به آینده داشت باشند.

بنا به گفته‌های Graziano Verdi، مدیرعامل گروه Italcer، که در ماه آوریل رکورد افزایش 25 درصدی قیمت‌ها و افزایش 70 درصدی سفارشات را نسبت به سال قبل ثبت کرده‌ است، “هزینۀ تمام شدۀ مصرف گاز این مجموعه که در سال گذشته برابر با 10 میلیون یورو بود در سال جدید به 50 میلیون یورو خواهد رسید و هرچند انتظار افزایش بیش از 300 میلیون یورویی گردش مالی وجود دارد اما افزایش قیمت گاز تاثیر گزافی بر درآمدهای مجموعه خواهد داشت.” با وجود آن‌که طبق گزارش‌ها یک کارخانۀ تبدیل گاز مایع به حالت گازی در سال آینده در سواحل Ravenna ساخته خواهد شد و استخراج گاز از دریای آدریاباتیک نیز از سر گرفته خواهد شد اما این موارد برای اطمینان دادن به دوام آوردن تولید کنندگان صنعت سرامیک که همواره به عنوان یک صنعت انرژی‌بر و در نتیجه مشمول مجازات‌های مربوط به اقدامات مربوط به پایداری سبز، سال‌ها در تیررس تعهدات بروکسل بوده کافی نیست.

Savorani می‌گوید: درک این موضوع که چگونه “همان اروپایی‌هایی که سال گذشته اقدامات زیست محیطی خود را برای بستۀ اقلیمی (مناسب برای 55) تشدید کرده و با افزایش هزینه‌ مصرف گاز دی اکسید کربن به مقداری که هیچ کشور دیگری جز ما نمی‌پردازد باعث تضعیف رقابت پذیری این صنعت در ایتالیا شده بودند، اکنون برای تامین گاز شیل آمریکا (که از طریق فرکینگ که در اروپا ممنوع است به دست می‌آید) قرارداد امضا کرده‌ اند، دشوار است. آن هم در شرایطی که ما فناوری استخراج و ذخایر گاز خود را داریم که در معنای واقعی کلمه درست زیر پای ما قرار دارند.”

Graziano Verdi ادامه می‌دهد: “انتظار داریم که دولت به تعهدات خود مبتی بر اختصاص %30 از گاز ملی برای شرکت‌های پر مصرف گاز و انرژی با قیمت بازار عمل کند. این امر مستلزم پیش‌پرداخت 250 میلیون یورویی است که به سرعت بازپرداخت می‌شود زیرا قیمت گاز استخراجی از دریای آدریاباتیک 5 تا 6 سنت در هر متر مکعب است که فاصلۀ زیادی با قیمت فعلی آن در بازار (1یورو در حال حاضر و 24 سنت در سال قبل) دارد.” از آنجا که گروه ما در برابر افزایش قیمت گاز بیمه شده بود توانستیم حاشیۀ سود خود را حقظ کنیم. در حال حاضر به تکمیل چندین پروژۀ سرمایه‌گذاری هدفمند مشغول هستیم این پروژه‌ها عبارتند از یک ژنراتور مشترک و سقف فوتوولتائیک 2 مگاواتی در کارخانۀ Rubiera با هدف خودکفایی کامل از لحاظ برق.”